Η αυτονομία παραμένει το πρώτο ερώτημα για τους οδηγούς ηλεκτρικών αυτοκινήτων, όμως εξίσου σημαντικό είναι να γνωρίζουμε τι συμβαίνει σταδιακά όσο η υπολειπόμενη ενεργειακή χωρητικότητα της μπαταρίας φτάνει στο τέλος της. Για να απαντηθεί από το καίριο ερώτημα, η γερμανική λέσχη αυτοκινήτου ADAC δοκίμασε έξι διαφορετικά ηλεκτρικά μοντέλα – BYD Seal, Nio EL6, Kia EV6, Tesla Model Y, Volvo EX40 και VW ID.3 – και κατέγραψε τη συμπεριφορά τους αλλά και το πώς προειδοποιούν τον οδηγό στη φάση της αποφόρτισης.
Πώς έγινε η δοκιμή
Οι μηχανικοί της ADAC οδήγησαν τα έξι ηλεκτρικά οχήματα ξεκινώντας με ποσοστά μπαταριών που κυμαίνονταν στο 20-30% στις ειδικές εγκαταστάσεις τους που προσομοίαζαν έναν αυτοκινητόδρομο 2,2 χλμ., αφήνοντας τις μπαταρίες τους να αδειάσουν πλήρως. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας καταγράφηκαν οι προειδοποιήσεις προς τον οδηγό, η μείωση της ισχύος αλλά και η συμπεριφορά στην τελική ακινητοποίηση. Έτσι προέκυψε μια ολοκληρωμένη εικόνα για το πώς αντιδρά ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο όταν μένει από ενέργεια.
Τα στάδια αποφόρτισης
Η διαδικασία της αποφόρτισης (όταν το όχημα πλέον έχει φτάσει στο 15-20% της μπαταρίας του) δεν είναι απότομη, αλλά εξελίσσεται σε στάδια, τα οποία λίγο-πολύ για όλα τα σύγχρονα ηλεκτρικά αυτοκίνητα είναι παρόμοια.
1. Προειδοποίηση χαμηλής μπαταρίας
Περίπου στο 15-20% της χωρητικότητας (και η αυτονομία κυμαίνεται στα 40-80 χλμ. ανάλογα την μπαταρίας), εμφανίζεται η πρώτη ειδοποίηση στον πίνακα οργάνων. Ο οδηγός ενημερώνεται είτε με μήνυμα είτε με εικονίδιο, συχνά συνοδευόμενο από υπολειπόμενη αυτονομία σε χιλιόμετρα. Στόχος είναι να δοθεί χρόνος ώστε να προγραμματιστεί η επόμενη στάση φόρτισης. Κατά το συγκεκριμένο στάδιο, δεν παρατηρείται κάποια αλλαγή στην απόδοση του οχήματος (π.χ. μείωση της μεταδιδόμενης ισχύος).
2. Εντονότερη προειδοποίηση για φόρτιση
Όσο η αυτονομία συνεχίζει να μειώνεται και η μπαταρία πλησιάζει προς το τέλος της, οι ειδοποιήσεις πέρα από εικονικές γίνονται πλέον και ακουστικές, με το όχημα να γίνεται πιο επίμονο ώστε να διατηρεί τον οδηγό σε μία επιφυλακή για άμεση αναζήτηση σταθμού φόρτισης. Η ισχύς μειώνεται μόνο κατά την πλήρη επιτάχυνση του οχήματος, ενώ σε συνθήκες κανονικής οδήγησης η ισχύς του οχήματος παραμένει ίδια. Αυτό το στάδιο λειτουργεί σαν «φυσικό καμπανάκι» που ενισχύει την αίσθηση του επείγοντος.
3. Διαχείριση ενέργειας πριν το εικονικό 0%
Όταν πλέον τα οχήματα βρίσκονται όλο και πιο κοντά στο 0% της μπαταρίας τους, μπαίνουν σε ένα mode βέλτιστης διαχείρισης της ενέργειας, όπου η ισχύς τους μειώνεται διακριτά αλλά η ικανότητα οδήγησης παραμένει δυνατή.
4. Ενδεικτικό «0%» με απόθεμα ασφαλείας
Στις δοκιμές της ADAC, όλα τα αυτοκίνητα μπόρεσαν να διανύσουν λίγα ακόμη χιλιόμετρα (15-20 χλμ.) ακόμη και μετά την εμφάνιση 0% στην μπαταρία. Αυτό το μικρό buffer (ή στα ελληνικά χωρητικότητα ασφαλείας της μπαταρίας που χρησιμοποιείται σε έκτακτη ανάγκη) αποτελεί πρόβλεψη των κατασκευαστών για να μειώνεται ο κίνδυνος αιφνίδιας ακινητοποίησης στη μέση του δρόμου. Παρότι δεν είναι ίδιο σε όλα τα μοντέλα, λειτουργεί ως δίχτυ ασφαλείας.
5. Τελική απενεργοποίηση της κίνησης
Όταν εξαντληθεί και το τελευταίο απόθεμα, το ηλεκτρικό σύστημα πρόωσης απενεργοποιείται. Η μετάβαση συνήθως είναι ελεγχόμενη: το όχημα μειώνει ταχύτητα και σταματά προοδευτικά, ώστε να μπορεί ο οδηγός να το οδηγήσει στην άκρη του δρόμου με ασφάλεια.
6. Διατήρηση βασικών λειτουργιών
Ακόμη και μετά την πλήρη αποφόρτιση, τα περισσότερα συστήματα ασφαλείας παραμένουν ενεργά. Τα φώτα, το τιμόνι και τα φρένα λειτουργούν κανονικά, καθώς τροφοδοτούνται από βοηθητικές μπαταρίες. Έτσι, ο οδηγός έχει τη δυνατότητα να σταθμεύσει με ασφάλεια και να περιμένει βοήθεια.
Τι σημαίνει αυτό για τον οδηγό;
Η έρευνα δείχνει ότι τα ηλεκτρικά οχήματα δεν «σβήνουν» ξαφνικά, αλλά μπαίνουν σε μια ακολουθία σταδίων που βοηθούν τον οδηγό να προσαρμοστεί. Από την πρώτη προειδοποίηση στο 15-20%, μέχρι τον περιορισμό ισχύος, το buffer μετά το 0% και την τελική ακινητοποίηση, ολόκληρη η διαδικασία είναι σχεδιασμένη για να αποφεύγονται επικίνδυνες καταστάσεις. Ωστόσο, η εμπειρία ποικίλει σε λεπτομέρειες: άλλα μοντέλα δίνουν πιο αναλυτικές πληροφορίες, ενώ άλλα βασίζονται σε απλούστερες ενδείξεις. Αυτό καθιστά σημαντικό ο οδηγός να γνωρίζει τη συμπεριφορά του δικού του αυτοκινήτου μέσα από το εγχειρίδιο ή δοκιμές σε ασφαλές περιβάλλον. Το άγχος της αυτονομίας δεν αφορά μόνο τα διαθέσιμα χιλιόμετρα, αλλά και το πώς το αυτοκίνητο διαχειρίζεται το τέλος της ενέργειας. Οι δοκιμές της ADAC δείχνουν ότι όλα τα σύγχρονα ηλεκτρικά έχουν προβλέψει στάδια προειδοποίησης και ασφαλούς ακινητοποίησης, όμως η σαφήνεια και η σταδιακή ενημέρωση προς τον οδηγό είναι τα στοιχεία που κάνουν τη μεγαλύτερη διαφορά.
