Τα τελευταία χρόνια έχουν μπει στην καθημερινότητα της αυτοκίνησης πολλές νέες τεχνολογίες, λέξεις, τάσεις, εφαρμογές. Τα πάντα. Το αυτόματο κιβώτιο, ας πούμε, που πλέον αποτελεί πρώτη δύναμη στη μετάδοση, αφήνοντας πίσω του το χειροκίνητο. Μια ανάλογη ανατροπή, μεγαλύτερη ίσως, παρατηρείται στα συστήματα διεύθυνσης. Εκεί που παλιά έβλεπες υδραυλικό τιμόνι, πλέον παίρνεις στα χέρια σου σχεδόν καθολικά κάποιο ηλεκτρικό. Και τα δυο με σκοπό να κάνουν ευκολότερη τη ζωή του οδηγού, αλλά ακολουθώντας εντελώς διαφορετική προσέγγιση.
Αρχικά να πούμε πως το σύστημα διεύθυνσης ενός αυτοκινήτου αποτελείται από διάφορα μέρη και η στεφάνη του τιμονιού, είναι το μοναδικό που βλέπει ο οδηγός. Πίσω από αυτή υπάρχει η κολώνα του τιμονιού και είναι αυτή που μεταφέρει την κίνηση του στους τροχούς. Στο τελείωμά της υπάρχει ένα ελικοειδές γρανάζι, το οποίο ονομάζεται «πινιόν» και περιστρεφόμενο προς τη φορά του τιμονιού δίνει κίνηση σε έναν «οδοντωτό κανόνα». Αυτά αποτελούν και τη ραχοκοκκαλιά του συστήματος της κρεμαγιέρας. Στην αριστερόστροφη κίνηση του πινιόν μετατοπίζεται δεξιά και αντιστρόφως με την δεξιόστροφη κίνηση του πινιόν μετατοπίζεται αριστερά. Επιπλέον ο οδοντωτός κανόνας κινεί ημίμπαρα και ακρόμπαρα και έτσι παίρνουν την επιθυμητή κλίση οι εμπρός τροχοί.
Υδραυλικό τιμόνι
Η καθημερινότητα στο βολάν βελτιώθηκε με την εισαγωγή του υδραυλικού συστήματος, που το ελάφρυνε σημαντικά για τα χέρια του οδηγού. Είναι ένα πολύπλοκο μηχανολογικό σύνολο, αλλά θα το επεξηγήσουμε όσο πιο εύκολα γίνεται. Κύρια μέρη του είναι η αντλία παροχής υδραυλικών υγρών στο κύκλωμα, το δοχείο αποθήκευσης του υγρού, ένας υδραυλικός κύλινδρος και η περιστροφική βαλβίδα ελέγχου. Η κίνηση του οδοντωτού κανόνα έρχεται από το πινιόν, μόνο που αυτή τη φορά ο άξονα αυτός είναι μέσα σε έναν υδραυλικό κύλινδρο με εισόδους για το υγρό, ενώ υπάρχει κι ένα έμβολο. Ανάλογα με τη φορά περιστροφής του τιμονιού ανοίγουν οι δίοδοι εισόδου του συμπιεσμένου υγρού στον αντίστοιχο χώρο του κυλίνδρου.
Υδραυλικά, λοιπόν, ασκείται πίεση προς την αντίστοιχη κατεύθυνση για τον οδοντωτό κανόνα, με την αντλία παροχής να παίρνει κίνηση από τον κινητήρα του αυτοκινήτου μέσω ιμάντα. Επιπλέον φροντίζει να τροφοδοτεί με υγρό το κύκλωμα, με την περιστροφική βαλβίδα ελέγχου να ορίζει την ποσότητα του υγρού που θα περάσει στην κρεμαγιέρα. Όταν το τιμόνι βρίσκεται σε ευθεία, η βαλβίδα ελέγχου κλείνει τις εισόδους προς τον κύλινδρο και τα υγρά επιστρέφουν στο δοχείο αποθήκευσής τους.
Ηλεκτρικό τιμόνι
Η πρόσφατη εξέλιξη είναι το ηλεκτρικό σύστημα διεύθυνσης. Αισθητήρες που υπάρχουν στην κολώνα του τιμονιού συλλέγουν τις εντολές που δίνει ο οδηγός και τις στέλνουν ακαριαία στο ηλεκτρικό μοτέρ. Αυτό με την σειρά του αναλαμβάνει να κινεί ανάλογα την κρεμαγέρα και συνεπώς τους τροχούς. Πρόκειται για ένα σύστημα που έχει επικρατήσει πλέον, καθώς δεν έχει καμία αρνητική επίδραση στη λειτουργία του κινητήρα. Σε πολλά αυτοκίνητα η υποβοήθηση είναι μεταβλητή, που σημαίνει ότι σε χαμηλές ταχύτητες το σύστημα διεύθυνσης είναι ελαφρύ για να διευκολύνει τους ελιγμούς, ενώ σε γρήγορους ρυθμούς βαραίνει για να παρέχει καλύτερη αίσθηση στον οδηγό.
Ποιο είναι καλύτερο;
Περί ορέξεως, αισθήσεως, μα πάνω από όλα κόστους. Τα υδραυλικά συστήματα παρέχουν καλύτερη και πιο μεστή πληροφόρηση, η οποία μπορεί να μη λέει πολλά στις καθημερινές μετακινήσεις, αλλά κάνει τη διαφορά όταν ανέβουν οι ρυθμοί. Επίσης είναι πιο προοδευτικά στη μεταβολή του βάρους από χαμηλές σε υψηλές ταχύτητες, αποφεύγοντας τα άκρα σε κάθε περίπτωση (ούτε πολύ ελαφρύ, ούτε πολύ βαρύ). Κάπου εδώ, όμως, και για αυτό πλέον έχουν σχεδόν εξαφανιστεί από τα καινούργια αυτοκίνητα, τελειώνουν τα πλεονεκτήματα.
Το ηλεκτρικό σύστημα καταρχάς είναι πιο απλό στην κατασκευή. Λιγότερα μηχανικά μέρη, χαμηλότερο κόστος. Εν συνεχεία, συμβάλλει στη μείωση της κατανάλωσης και των εκπομπών ρύπων. Δεν εξαρτάται από τον κινητήρα, καθώς δεν συνδέεται με ιμάντα στο στροφαλοφόρο άξονα, συνεπώς δεν τον επιβαρύνει. Άρα, «μάνι-μάνι», γίνεται κατευθείαν το αγαπημένο των κατασκευαστών. Παράλληλα, κατά γενική ομολογία, είναι και πιο αξιόπιστο. Ούτε αντλία έχει για να χαλάσει, ούτε κύκλωμα για να παρουσιάσει διαρροές. Το ηλεκτρομοτέρ κάνει όλη τη δουλειά και αν παρουσιάσει δυσλειτουργία, η αντικατάστασή του είναι σαφώς πιο εύκολη από το να λυθεί όλο το μπροστινό σύστημα, όπως απαιτεί το υδραυλικό και τα συμπαρομαρτούντα του. Κι αν υστερεί σε βάρος, αμεσότητα και αίσθηση; Την εποχή των ψυχρών αριθμών που ζούμε, λιγότερο από «ψιλά γράμματα»…
