Πολλά από τις ευκολίες της ζωής που θεωρούμε δεδομένες σήμερα, παλιότερα ήταν είδος πολυτελείας – ή αντιμετωπίζονταν με σκεπτικισμό. Ένα κομμάτι ανακλαστικού κατόπτρου στο εσωτερικό μιας άμαξας, για παράδειγμα, φάνταζε εντελώς ξένο. Όμως έθεσε τα θεμέλια ίσως για το πιο αυτονόητο στοιχείο εξοπλισμού, που συναντάμε στα αυτοκίνητα.
O εσωτερικός καθρέπτης, μαζί με τους δυο εξωτερικούς πλαϊνούς, αποτελούν το θεμέλιο λίθο της εποπτείας του οδηγού στα μετόπισθεν. Δε χρήζει περαιτέρω ανάλυσης το πόσο σημαντικοί είναι για την οδική ασφάλεια, καθώς αν οποιοσδήποτε άλλαζε πορεία-φρέναρε-επιτάχυνε χωρίς να γνωρίζει τι του γίνεται από πίσω, είναι αυτονόητο το μακελειό που θα προκαλείτο στους δρόμους. Ποιον έχουμε να ευχαριστούμε, ωστόσο, για αυτή την ανακάλυψη; H Ιστορία εμφανίζεται κομματάκι μπερδεμένη…
Η πρώτη επίσημη πατενταρισμένη αναφορά για «συσκευή παρακολούθησης της οπίσθιας κίνησης αυτοκινήτων», σημειώνεται το 1921. Τότε ένας ηλεκτρολόγος μηχανικός από το St. Louis των Η.Π.Α., ο Elmer Berger, κατοχύρωσε αυτό που έμελλε να καθιερωθεί ως εσωτερικός καθρέπτης. Ο σκοπός της ιδέας του, βέβαια, απείχε από το μέλημα της οδικής ασφάλειας. Ο Berger είχε δώσει το προσωνύμιο «ανιχνευτής μπάτσων» στη δημιουργία του, καθότι ξεκίνησε να χρησιμοποιεί κάτοπτρα στο αυτοκίνητό του για να βλέπει αν τον ακολουθούν αστυνομικοί! Ωστόσο φαίνεται πως δεν ήταν ο πρώτος, μιας και υπήρχε πατέντα για καθρέπτη αυτοκινήτου από το 1914. Διαφορετικής εκτέλεσης από την δική του και περισσότερο σε στυλ πλαϊνού κατόπτρου, όμως εκτελούσε την ίδια λειτουργία (την παρακολούθηση της κίνησης πίσω, όχι αν ακολουθούσαν περιπολικά).
Δείτε ακόμα: Volvo Amazon: Το αυτοκίνητο που έσωσε εκατομμύρια ζωές
Άλλες αναφορές αποδίδουν την δημιουργία του καθρέπτη στους κατεξοχήν χρήστες του: τις γυναίκες! Σύμφωνα με δημοσιεύματα εφημερίδων της εποχής, το ωραίο φύλο ήταν το πρώτο που ήθελε να ξέρει τι συμβαίνει πίσω από το αυτοκίνητο, πριν από το 1906 κιόλας. Μάλιστα λέγεται πως η συγκεκριμένη τεχνοτροπία εφαρμοζόταν από τον καιρό της άμαξας, πάλι λόγω γυναικείας οξυδέρκειας. Παρόλα αυτά, ένας είναι ο «εφευρέτης» του κεντρικά τοποθετημένου καθρέπτη. Και αυτός είναι ο Ray Harroun.
Ο Harroun ήταν ένας μικρός κατασκευαστής αυτοκινήτων και λάτρης των αγώνων ταχύτητας. Στο παλμαρέ του συγκαταλέγεται το ορόσημο της νίκης στην πρώτη διοργάνωση των 500 Μιλίων της Ινδιανάπολης, με τον καθρέπτη να κατέχει τεράστιο ποσοστό σε αυτό το επίτευγμα. Το 1911 οι αγώνες πίστας ήταν εντελώς διαφορετικοί σε σχέση με σήμερα. Αφενός γιατί μετά βίας υπήρχε άσφαλτος, αφετέρου γιατί οι μηχανικοί δεν περίμεναν απλά στα pits: βρισκόντουσαν στο αυτοκίνητο, μαζί με τον οδηγό! Εκτός της επισκευής βλαβών, τα καθήκοντά τους περιελάμβαναν κυρίως τις ματιές πίσω προκειμένου να ενημερώνουν τον οδηγό αν κινδυνεύουν από προσπέρασμα, πότε μπορούν να κάνουν οι ίδιοι κίνηση κλπ. Ο Harroun τοποθέτησε μια ιδιοκατασκευή, αποτελούμενη από ένα κουτί και τέσσερα στηρίγματα μπροστά και πάνω από το οπτικό του πεδίο, στο κέντρο του Marmon Wasp – όπως ονομαζόταν το αυτοκίνητο που κατασκεύαζε.
Αυτή του η κίνηση επέφερε δυο πλεονεκτήματα: το εξής ένα! Το Wasp απαλλάχτηκε από το επιπλέον βάρος του μηχανικού και αυτομάτως μετατράπηκε σε «πύραυλο», σε σχέση με τις υπόλοιπες συμμετοχές. Ο Harroun οδήγησε μεστά και δεν δυσκολεύτηκε να κερδίσει το πρώτο Indy 500, μια διοργάνωση που εξελίχτηκε σε ένα από τους πιο θρυλικούς αγώνες της αυτοκίνησης. Και ο καθρέπτης; Ο Αμερικανός δεν τον χρησιμοποίησε ποτέ, όπως δήλωσε μετά το τέλος της κούρσας. Όχι γιατί ήταν αλαζόνας ή τόσο ταχύτερος από τον ανταγωνισμό, αλλά γιατί δεν μπορούσε.
Διαβάστε επίσης: Ιαπωνικό το πρώτο αυτοκίνητο με κάμερες αντί για καθρέφτες
Όπως είπαμε, εν έτει 1911 η άσφαλτος στους δρόμους ήταν ανύπαρκτο φαινόμενο. Ακόμα και στις πίστες το τσιμέντο και οι αντίστοιχες πλάκες ήταν ο κανόνας, με την κυκλική διαδρομή στην Ινδιανάπολη να μην αποτελεί την εξαίρεση. Οι κραδασμοί, ωστόσο, που δημιουργούσε ο συνδυασμός με τις πρωτόγονες αναρτήσεις καθιστούσε την θέαση του καθρέπτη περιττή, καθώς δεν φαινόταν τίποτα πίσω. Ο Harroun αναγκαζόταν να γυρνάει το κεφάλι του, κάτι που εντόπισαν οι κριτές και στο τέλος λίγο έλειψε να τιμωρηθεί για εσκεμμένη έλλειψη μηχανικού προς όφελος του βάρους. Ο Αμερικανός δικαιολογήθηκε πως κοίταζε γιατί η θέα στον καθρέπτη δεν αντιστοιχεί σε αυτή της πραγματικότητας και ήθελε να είναι απολύτως σίγουρος. Κάπως έτσι γεννήθηκε η έκφραση «objects in (the) mirror are closer than they appear» (τα αντικείμενα στον καθρέπτη είναι πιο κοντά από όσο φαίνονται) και, φυσικά, αυτό που εξελίχτηκε στον γνωστό μας εσωτερικό καθρέπτη!
