Από τα κατ’ εξοχήν προαπαιτούμενα της εύρυθμης λειτουργίας του κινητήρα, ειδικά σε χαμηλές θερμοκρασίες, είναι το ζέσταμα. Ποτέ δεν πρέπει να βάζουμε μπροστά και να φεύγουμε «με τη μία», πόσω μάλλον όταν το θερμόμετρο εμφανίζει ενδείξεις σαν της φωτογραφίας. Εκτός, βέβαια, κι αν βρισκόμαστε πίσω από το τιμόνι ντίζελ.
Οι πετρελαιοκινητήρες, εκ φύσεως λειτουργούν σε πολύ υψηλότερες θερμοκρασίες και πιέσεις από τους βενζινοκινητήρες. Τις οποίες, αν ακολουθούσαν τις ίδιες αρχές λειτουργίας με εκείνους, θα έπιαναν -αν το κατάφερναν- μετά από… κανά μισάωρο στο ρελαντί. Ως γνωστόν, οι ντίζελ δεν διαθέτουν μπουζί και αναφλέγουν το καύσιμο μέσω της συμπίεσης, αυτόματα. Εξ ου και οι αντίστοιχοι βαθμοί, που ξεπερνούν σε αρκετές περιπτώσεις το 25:1! Η ανάγκη για αυτανάφλεξη προϋποθέτει την ανάλογη φλόγα (κυριολεκτικά και μεταφορικά) στο θάλαμο καύσης, ανεξαρτήτως συνθηκών. Πώς, όμως, καταφέρνει ένας ντίζελ να ανεβάζει θερμοκρασία τάχιστα, τη στιγμή που όλα τα μέταλλα είναι παγωμένα; Η απάντηση έγκειται στον αφανή, μα τόσο καίριο, πρωταγωνιστή, που ακούει στο όνομα «προθερμαντήρες»!
Ο προθερμαντήρας είναι ουσιαστικά μια θερμαντική ράβδος, που τοποθετείται στο θάλαμο καύσης. Ο ακροδέκτης παίρνει ρεύμα από το κύκλωμα, το οποίο διοχετεύει σε ένα ηλεκτρόδιο και από εκεί σε ένα πηνίο, που καταλήγει στο στέλεχος. Το κάτω άκρο της ράβδου, δηλαδή, που βρίσκεται εντός του κυλίνδρου. Μεταλλικής ή κεραμικής επίστρωσης, διαρρέεται από ρεύμα υψηλής τάσης μόλις γυρίσουμε το κλειδί στη μίζα ή πατήσουμε το start button, φτάνοντας σε θερμοκρασίες που κυμαίνονται -αναλόγως, αν μιλάμε για μεταλλική ή κεραμική- από 850 έως 1.350 βαθμούς Κελσίου! Όλα αυτά, πριν την εκκίνηση του κινητήρα. Για αυτό αν παρατηρήσετε, στο κρύο υπάρχει μια ελαφριά καθυστέρηση μεταξύ της στιγμής που θα εκκινήσουμε το μοτέρ μέχρι αυτό όντως να πάρει μπροστά. Αυτή η φαινομενική υστέρηση οφείλεται στη λειτουργία του προθερμαντήρα, ο οποίος σε αυτό το ελάχιστο χρονικό διάστημα πυρακτώνεται και είναι έτοιμος να θερμάνει το καύσιμο μείγμα άμα τη εισαγωγή του, ώστε εν τέλει να αυτοαναφλεγεί.
Η παραπάνω συνδρομή του προθερμαντήρα αφορά την εκκίνηση του κινητήρα και συνιστά το στάδιο της «προ-πυράκτωσης». Με άλλα λόγια, είναι το αντίστοιχο της γνωστής μας κρύας εκκίνησης στους βενζινοκινητήρες. Όπως εκείνοι, όμως, έτσι κι οι ντίζελ θέλουν ένα άλφα χρονικό διάστημα για να έρθουν πλήρως σε θερμοκρασία λειτουργίας τα μέταλλα. Εξ ου και η ήπια χρήση για μερικά λεπτά. Στους πετρελαιοκινητήρες, και αυτό το ρόλο αναλαμβάνει ο προθερμαντήρας με το στάδιο της «μετα-πυράκτωσης». Η ράβδος συνεχίζει να διαρρέεται από ρεύμα για ένα σύντομο χρονικό διάστημα μετά την εκκίνηση, μέχρι το μοτέρ να φτάσει στη βέλτιστη θερμοκρασία λειτουργίας. Κατ’ αυτό τον τρόπο μειώνονται οι εκπομπές ρύπων και η παραγωγή μπλε καπνού, που συναντάμε κυρίως σε παλιότερα ντίζελ.
Με άλλα λόγια, ο προθερμαντήρας είναι ένα είδος μπουζί για τους ντίζελ. Εξ ου και η δυνατότητά τους να μη χρειάζονται αυξημένες στροφές μόλις εκκινούν, όπως οι βενζινοκινητήρες. Συνθήκη που δεν είναι απόλυτη, βέβαια, καθώς ακόμα και οι πετρελαιοκινητήρες «σηκώνουν» ρελαντί σε πολύ έντονο ψύχος, αλλά σε σημαντικά χαμηλότερες σ.α.λ. και για μικρότερο χρονικό διάστημα από τα μοτέρ βενζίνης.
