Δεν γίνεται να μην το βιώσουμε στην Ελλάδα, και ειδικά στην Αθήνα. Κάποια στιγμή -αν είσαι τυχερός και δεν συναναστρέφεσαι Κηφισό, οπότε υποφέρεις καθημερινά- θα γίνεις «τρελός» (μπορεί και χωρίς εισαγωγικά) στο τιμόνι. Κάτι θα σου σπάσει τα νεύρα, νομοτελειακά: μια αλλαγή λωρίδας χωρίς φλας, κάποιος που κινείται πολύ αργά μπροστά σου, μια παραβίαση προτεραιότητας, ένα βλέμμα, μια χειρονομία, κάτι. Μπορεί και τίποτα, βέβαια. Η παραμονή ακίνητος στο μποτιλιάρισμα, όπου αφενός σε κάνει να καθυστερείς από την οιαδήποτε δουλειά και αφετέρου σε κάνει να βυθίζεσαι σε -συνήθως αρνητικές- σκέψεις, μπορεί από μόνη της να αυξήσει κατακόρυφα τα επίπεδα του εκνευρισμού. Κατάσταση ιδιαίτερα επισφαλής, από όποια πλευρά κι αν το εξετάσεις.
Πρόκειται για αυτό που οι Αμερικανοί αναφέρουν ως «road rage», το οποίο εκδηλώνουν σχεδόν 8 στους 10 οδηγούς (79%) εκεί και αποτελεί τη Νο1 αιτία πρόκλησης ατυχημάτων στις Η.Π.Α. Φυσικά ακόμα και να μην τρακάρεις, η οδική οργή (σε ελεύθερη μετάφραση) μόνο κακό μπορεί να επιφέρει. Από την απλή ζημιά που προκαλείς στον οργανισμό (αύξηση καρδιαγγειακής πίεσης, στρεσάρισμα, πονοκέφαλο κ.λπ.) μέχρι πιο σύνθετες περιστάσεις, όπως να «τις φας» σε τυχόν συμπλοκή, να «τις ρίξεις» και να σε τρέχουν στα δικαστήρια ή, στο χειρότερο σενάριο, να βγουν όπλα και να ξεφύγει τελείως η υπόθεση. Κάτι που δεν αποτελεί αμερικανικό ίδιον πια, καθώς και εδώ έχουν αρχίσει να πυκνώνουν τα περιστατικά οπλοχρησίας. Το καλύτερο, λοιπόν, είναι να είσαι ζεν στην οδήγηση. Πώς, όμως, το καταφέρνεις αν δεν εξασκείς μοναστική ζωή Θιβέτ, ιδίως όταν βρίσκεσαι στην τρέλα των δρόμων της πρωτεύουσας; Καταρχάς να ρίξουμε μια ματιά στα βαθύτερα (που δεν είναι και τόσο βαθιά) αίτια του road rage.
Σύμφωνα με το National Road Safety Partnership Program (NRSPP) από την Αυστραλία, υπάρχουν 4 βασικοί υπεύθυνοι για την πρόκληση εκνευρισμού κατά την οδήγηση: απόφραξη κυκλοφορίας (το κλασικό μποτιλιάρισμα, αλλά και φανάρια που κρατάνε πολύ), τροχαίες παραβιάσεις, αγενείς συμπεριφορές (φωνές, κόρνες, χειρονομίες) και συνθήκες που μπορούν να προκαλέσουν ατύχημα, αλλά τελικά δεν καταλήγουν σε τέτοιο (φρενάρισμα στο «τσακ» από τον μπροστινό, ζώα ή πεζοί που πετάγονται κι ούτω καθεξής). Στο τελευταίο σκέλος μάλιστα, οι ειδικοί σημειώνουν το εξής οξύμωρο: τα περιστατικά οδικής οργής είναι σημαντικά περισσότερα όταν αποτρέπεται το ατύχημα, από όσα όταν το «μπαμ» τελικά δεν αποφεύγεται!
Οι ψυχολόγοι αποδίδουν το εν λόγω παράδοξο τόσο στο σοκ της σύγκρουσης (όσο ισχυρότερη τόσο μεγαλύτερο), όσο και στα αμυντικά αντανακλαστικά της ψυχοσύνθεσης του μέσου ανθρώπου. Όσοι είχαν την δυσάρεστη εμπειρία του να εμπλακούν σε ατύχημα, θα ανασύρουν στις αναμνήσεις τους τι εννοούν οι ειδικοί. Αφού τρακάρεις, το πρώτο που σκέφτεσαι είναι είτε «τι έγινε;» (το σοκ), είτε «ευτυχώς είμαι καλά» ή «πώς είναι το αυτοκίνητο;» (τα αμυντικά ρεφλέξ). Με άλλα λόγια, συνήθως δεν περισσεύει χώρος στον εγκέφαλο για συναισθήματα οργής. Και λέμε «συνήθως», γιατί δεν λείπουν οι σκηνές σε συγκρούσεις με οδηγούς που κατεβαίνουν από τα οχήματα για τα «δέοντα», αντί για φιλικές δηλώσεις.
Σε αυτό το οξύμωρο εντοπίζεται ένα από τα «γιατρικά» του road rage. Από τη στιγμή, δηλαδή, που δεν τρακάρεις, άσχετα αν παραλίγο να χτυπήσετε με τον άλλον από δικό του σφάλμα, να σκέφτεσαι μόνο τα θετικά. Το «αφού δεν γίναμε, πάλι καλά» αντί του «ΤΙ ΚΑΝΕΙΣ ΡΕ Μ..ΚΑ!». Μια απλή αλλαγή στο mindset, με ευεργετικές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία, την οδηγική ευμάρεια και την οδική ακεραιότητα μέσω της ελαχιστοποίησης πρόκλησης ατυχήματος, αυτή τη φορά από τη δική σου πλευρά. Διότι όταν οδηγείς νευριασμένος, πέρα από τα σπιναρίσματα και τις βίαιες αλλαγές σχέσεων (που ταλαιπωρούν το αυτοκίνητο), εμφανίζεις 35 φορές περισσότερες πιθανότητες να εμπλακείς σε τρακάρισμα.
Το μέτρημα αντίθετα από το 100, επίσης κάνει δουλειά. Αν μας «φορτώσει» κάποιος που μπει μπροστά μας απότομα, αρχίζουμε να μετράμε από το 100 αφαιρώντας κάθε φορά το 3 (100, 97, 94, 91 κ.λπ).. Κατά τους ψυχολόγους στο 84 πρέπει να είμαστε «ΟΚ», καθώς τα πρώτα 6 δευτερόλεπτα είναι που ορίζουν το «build up» του θυμού. Αν προλάβουμε να μετριάσουμε τα αρνητικά μας συναισθήματα σε αυτά τα 6 δλ., μειώνουμε εκθετικά τις πιθανότητες του να εξελιχθεί η δυσφορία σε βρισίδια, απειλές, χειρονομίες και ό,τι άλλο μπορεί να ακολουθήσει. Οι βαθιές ανάσες βοηθούν, όπως και η μουσική (χαλαρωτική προφανώς, όχι Slayer). Αν, παρόλα αυτά, αισθανόμαστε σκασμένοι, τότε απλά εκτονώνουμε το θυμό μας με φωνές, αφού πρώτα ακινητοποιήσουμε το αυτοκίνητο.
