Δεν είναι, δα, μυστικό πως οι Κινέζοι αρέσκονται στις αντιγραφές. Όχι μόνο στα αυτοκίνητα, αλλά εν συνόλω βιομηχανίας. Βέβαια δεν είναι οι μόνοι. Τόσο οι Ιάπωνες όσο και οι Κορεάτες, κάπως έτσι ξεκίνησαν τις σταδιοδρομίες τους στους τέσσερις τροχούς. Με την Κίνα, όμως, ο λοιπός κλάδος της αυτοκινητοβιομηχανίας λέει «κάπου ώπα».
Από τα βάθη της αχανούς χώρας, έχουν βγει μερικές από τις πιο «ξεδιάντροπες» αντιγραφές σε αυτοκίνητα. Ακόμα και τώρα, που οι Κινέζοι κατασκευαστές ομολογουμένως έχουν αλλάξει επίπεδο και καλοβλέπουν την ευρωπαϊκή προοπτική, το «copy-paste» πάει σύννεφο! Έχετε παρατηρήσει, όμως, ότι πολύ λίγες φορές ακούμε για τιμωρίες, πρόστιμα και καταδίκες; Σίγουρα, δικομαχίες συμβαίνουν. Αλλά όχι με τη συχνότητα, ούτε την έκβαση (τις περισσότερες φορές), που θα περίμενε κάποιος. Κάνουν κάτι λάθος τα «θύματα», ή φροντίζουν οι «θύτες» να εκμεταλλεύονται τις διατάξεις της νομοθεσίας; Ή μήπως υπάρχει κάτι σκιώδες, παρασκηνιακό και αδιαφανές που τους βγάζει «λάδι»;
Όπως σε κάθε έκφανση της ζωής, έτσι και εδώ η αλήθεια βρίσκεται κάπου ενδιάμεσα…
Διεθνής νόμος περί πνευματικής ιδιοκτησίας, δεν υπάρχει. Το πλησιέστερο σε διακρατική νόρμα είναι η Σύμβαση της Βέρνης, περί προστασίας λογοτεχνικών και καλλιτεχνικών έργων. Αυτή ορίζει πως κάθε χώρα θα πρέπει να σέβεται την πνευματική ιδιοκτησία της άλλης, όμως οι νόμοι περί αυτής ορίζονται κατά μόνας. Κάθε χώρα, δηλαδή, έχει τη δική της ερμηνεία περί copyright και η Σύμβαση της Βέρνης, απλά τοποθετεί τον κάθε ορισμό σε ένα ευρύτερο πλαίσιο.
Με τόση γραφειοκρατία, καθίσταται πρόδηλο πως το να βρεις το δίκιο σου μπορεί να εξελιχθεί σε κυνήγι χαμένου θησαυρού. Τα «παραθυράκια» και οι νομικές δικλείδες είναι αμέτρητες, παρέχοντας τις περισσότερες φορές άπλετο άλλοθι στους κατηγορούμενους. Ας δούμε ένα παράδειγμα. Το αυτοκίνητο παρακάτω είναι το Great Wall Motor Baja Snake
Και αυτό, το Ford Ranger Raptor
Δεν χρειάζεται να είναι κάποιος Σέρλοκ Χολμς για να αντιληφθεί από πού εμπνεύστηκαν οι Κινέζοι. Τόσο καλή κόπια, ώστε μπερδεύτηκαν ακόμα και οι άνθρωποι της Shelby! Μολαταύτα, αν η Ford αποφασίσει να κινηθεί νομικά εναντίον της Great Wall, το πιθανότερο είναι να χάσει. Κι αυτό, γιατί ο αντίλογος θα επικαλεστεί τις διαφορές των δυο αυτοκινήτων (μάσκα, κάλυμμα στην καρότσα, σχήμα θόλων κλπ) προκειμένου να στηρίξει το επιχείρημα, πως πρόκειται για διαφορετικά σχέδια – άσχετα που είναι προφανής η ομοιότητα. Το σημαντικότερο; Θα περάσει στο δικαστήριο! Κατά το «σημασία δεν έχει τι ξέρεις, αλλά τι μπορείς να αποδείξεις», που έλεγε ο Ντένζελ Ουάσινγκτον στη «Μέρα Εκπαίδευσης».
Για τον ίδιο λόγο η VW δεν έχει κάνει ακόμα κίνηση εναντίον της ORA (και εδώ παρούσα η Great Wall, μέσω θυγατρικής), καθώς και μόνο το γεγονός ότι το Punk Cat είναι πεντάθυρο, μπορεί να το αθωώσει ως αντίγραφο του «Σκαραβαίου». Κάπου εδώ, μπαίνουμε στο παραδοσιακά αγαπημένο πεδίο του Έλληνα: το παρασκήνιο.
Η συντριπτική πλειοψηφία των μοντέλων που ταυτίζονται σχεδιαστικά με αυτοκίνητα της Ευρώπης, της Ιαπωνίας ή της Αμερικής, διατίθενται αποκλειστικά στην εγχώρια αγορά. Η προαναφερθείσα Σύμβαση της Βέρνης λειτουργεί ως ηθικός συνδαιτυμόνας. Αν κάποιος θέλει να «κυνηγήσει» κάποιον για παραβίαση copyrights, θα πρέπει να το κάνει στο νομικό πλαίσιο της εκάστοτε χώρας. Εν προκειμένω, από τη στιγμή που τα επίμαχα αυτοκίνητα δεν κυκλοφορούν στη Γερμανία ή τις Η.Π.Α., οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να το κάνουν με τους νόμους της Κίνας. Άλλως ειπείν, να ζητήσουν από τις κινεζικές αρχές τη δίωξη της ίδιας τους της βιομηχανίας. Μπαίνουμε στο νόημα, έτσι;
Το γεγονός πως η κινεζική κυβέρνηση είναι μέτοχος (σε κάποιες, δε, μεγάλος) πολλών αυτοκινητοβιομηχανιών, εντείνει την απροθυμία των τοπικών δικαστηρίων να τελεσιδικήσουν τέτοιες υποθέσεις. Ας λάβουμε υπόψη και το ότι η Κίνα αποτελεί τη μεγαλύτερη αγορά παγκοσμίως, με πολλές δυτικές εταιρίες (μεταξύ των οποίων οι Ford και VW) να διατηρούν εργοστάσια εκεί, αλλά και θυγατρικές ή συνεργασίες με τοπικές αυτοκινητοβιομηχανίες. Συνεργασίες που θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν εμπόδια, σε τυχόν κόντρες με τα «μεγάλα κεφάλια» της χώρας.
Είναι χαρακτηριστικό πως στα τόσα χρόνια αντιγραφών, μόνο το Jiangling Land Wind X7 κατάφερε να χάσει νομικά μέσα στην Κίνα, κι αυτό αφού η Land Rover έδωσε αγώνα για 3 χρόνια μέχρι να αποδείξει πως επρόκειτο για «φωτοτυπία» του πρώτου Range Rover Evoque (από το ’16 έως το ’19 στα δικαστήρια). Ακόμα και το Shuanghuan SCEO (η κινεζική BMW X5 που είδαμε και στη χώρα μας), που εξήχθη σε περισσότερες από 30 χώρες, καταδικάστηκε μόνο στη Γερμανία (απαγορεύτηκε η πώλησή του εκεί). Αντίθετα, η BMW έχασε-μεταξύ άλλων- στις δικαστικές αίθουσες Ιταλίας και Γαλλίας!
