Αν βάλεις κάποιον που οδηγεί αυτοκίνητο 20ετίας σε κάποιο σημερινό, το πιθανότερο είναι να γραφτεί σε μαθήματα πληροφορικής για να τα φέρει βόλτα. Τα σύγχρονα τετράτροχα διέπονται από τέτοια ψηφιακότητα και διαθέτουν τόσα συστήματα, αλλά και gadgets, ώστε η εξοικείωση με την τεχνολογία είναι προαπαιτούμενο για την οδήγησή τους. Μια διαδικασία που, επίσης, χαρακτηρίζεται από τα διάφορα προγράμματα λειτουργίας.
Ακόμα και βασικές εκδόσεις σουπερμίνι πλέον προσφέρουν τη δυνατότητα εναλλαγής ρυθμίσεων, από οικονομικό σε μεσοβέζικο και από εκεί σε σπορ προφίλ. Όσο ανεβαίνουμε στη σκάλα της τιμολόγησης και των segment, τόσο πληθαίνει η ποικιλία στα modes και η πολυπλοκότητά τους. Τα SUVs και τα crossovers διαθέτουν επιπλέον επιλογές για εκτός δρόμου περιηγήσεις, όπως εξειδίκευση σε χώμα, λάσπη ή χιόνι. Τα σπορ μοντέλα δίνουν την επιλογή προγραμμάτων για επιπρόσθετη ισχύ, διαφορετικό ήχο, σφίξιμο αμορτισέρ, συστήματα τηλεμετρίας (χρόνοι πίστας, μέτρηση για πλευρικές και διαμήκεις δυνάμεις, ποσοστό χρήσης γκαζιού-φρένου κλπ) και ούτω καθεξής. Τα υβριδικά εναλλάσσουν το θερμικό με το ηλεκτρικό μοτέρ, δίνοντας παράλληλα έμφαση στην οικονομία ή την ισχύ. Τα ηλεκτρικά το ίδιο, αλλά για τα επίπεδα φόρτισης. Όρεξη να ‘χει κανείς, να παίζει.
Εμείς θα εστιάσουμε στα πιο διαδεδομένα προγράμματα, που συναντάμε στην συντριπτική πλειονότητα των νέων αυτοκινήτων. Την κλασική τριπλέτα «eco, normal, sport», που προσανατολίζεται σε ανάλογο στυλ οδήγησης. Πώς λειτουργεί κάθε ένα, ποια τα χαρακτηριστικά και πόσο τελικά κάνουν τη δουλειά που υπόσχονται;
Eco
Όπως λέει το όνομα, εδώ προτεραιότητα αποτελεί η εξοικονόμηση καυσίμου. Τα προγράμματα eco (ή green) θυμίζουν αρκετά τα πρώτα ηλεκτρόγκαζα. Το δεξί πεντάλ παρουσιάζει υστέρηση, καθότι ο εγκέφαλος παίρνει εντολή να λειτουργεί με όσο το δυνατόν φτωχότερο καύσιμο. Αν υπάρχει αυτόματο κιβώτιο, το λογισμικό του περνάει σε υψηλότερη σχέση τάχιστα. Ο συνδυασμός αυτών των δυο χαρακτηριστικών πολλές φορές έχει το αντίθετο αποτέλεσμα, καθώς τελικά αναγκάζεσαι να πατάς περισσότερο το γκάζι προκειμένου να «ακούει» ο κινητήρας και να κατεβάζει ταχύτητα το κιβώτιο, ώστε να κινείσαι με τη δέουσα ευκολία.
Normal
Ή «comfort» σε άλλες περιπτώσεις. Κατά γενική ομολογία, η καλύτερη επιλογή. Κι αυτό, γιατί αυτές είναι οι default ρυθμίσεις του κατασκευαστή. Έτσι φεύγει το αυτοκίνητο από το εργοστάσιο, με ένα σετ ρυθμίσεων που καλύπτει μια μεγάλη γκάμα συνθηκών. Στην ουσία, τα υπόλοιπα προγράμματα «πατάνε» στο Normal και παραμετροποιούνται αναλόγως, βάσει των χαρτών ανάφλεξης, των διαστημάτων αλλαγής σχέσεων (στα αυτόματα), το βάρος του τιμονιού και του λόγου σκληρότητας των αμορτισέρ (όπου διατίθενται ενεργά) στο «Σολομώντειο» αυτό mode λειτουργίας.
Sport
Το άκρο αντίθετο του Eco. Εδώ νιώθεις την κατασκευή να «τσιτώνει». Το τιμόνι βαραίνει, η απόκριση του γκαζιού γίνεται πιο «κοφτερή», τα αυτόματα κρατούν την επιλεγμένη σχέση περισσότερο με σταθερό και αλλάζουν ταχύτερα ταχύτητες με τέρμα γκάζι, η απόσβεση των αμορτισέρ σκληραίνει και σε κάποιες περιπτώσεις, γίνεται πιο έντονος ο ήχος από την εξάτμιση. Προχωρημένες εφαρμογές διαθέτουν πιο σκληροπυρηνικές ρυθμίσεις (Sport+ ή Track), αλλά στη συντριπτικής τους πλειοψηφία δεν κάνουν για ελληνικούς δρόμους.
Στα SUVs έχουμε διάφορα προγράμματα, που συνήθως επαφίονται των συστημάτων τετρακίνησης. Παρόλα αυτά υπάρχουν και δικίνητα crossovers, με κατά τι στάνταρ modes για εκτός δρόμου οδήγηση.
Gravel
Εδώ το ζητούμενο είναι η κίνηση στο χώμα. Κατά μια έννοια, αποτελεί συνδυασμό των Eco και Sport: ελαφρύ τιμόνι από τη μία, καλύτερη απόκριση στο γκάζι από την άλλη. Η παρεμβατικότητα του ESP επίσης μειώνεται και, κυρίως, εκείνη του traction control.
Mud/Snow
Σε κάποια μοντέλα διαχωρίζονται, σε άλλα είναι ένα και το αυτό. Η φιλοσοφία, εξάλλου, ταυτίζεται. Το ολισθηρό έδαφος επιβάλλει τη βέλτιστη ομαλότητα στην παροχή της ισχύος, με τις στροφές να ανεβαίνουν σε αργούς ρυθμούς και το πεντάλ του γκαζιού αρκετά αναίσθητο, προκειμένου να αποφεύγεται η ολίσθηση των τροχών. Στα αυτόματα η επιλεγμένη σχέση μένει στη θέση της και το λογισμικό προβαίνει σε ανέβασμα, μόνο όταν διασφαλίζει πως ο κινητήρας μπορεί να λειτουργήσει με τις ελάχιστες σ.α.λ. απόδοσης της ροπής. Εδώ μειώνεται και η παρέμβαση του ABS, καθότι το μπλοκάρισμα των τροχών σε λάσπη και χιόνι δημιουργεί «βουναλάκια» μπροστά τους και βοηθάει το φρενάρισμα.
