Αναζητώντας απαντήσεις για την ασφάλεια των παιδιών στο αυτοκίνητο, προσεγγίσαμε την Ομάδα Παιδί και Οδική Ασφάλεια. Πρόκειται για μια εθελοντική ομάδα στο Facebook, που φιλοδοξεί να ενημερώνει γονείς και μη για την ασφαλή οδική μετακίνηση των παιδιών. Συντελεστές αυτής της προσπάθειας είναι άτομα που έχουν εντρυφήσει στο θέμα, έχουν συνδράμει στο να δώσουν πρόσβαση σε περαιτέρω γνώση σε κάθε ενδιαφερόμενο και προθυμοποιήθηκαν να μας λύσουν απορίες και να δώσουν απαντήσεις σε βασικά ερωτήματα.
Πώς μεταφέρουμε με ασφάλεια τα παιδιά μας στο αυτοκίνητο;
Η απάντηση είναι μία. Με παιδικό κάθισμα. Αυτό αποτελεί το μοναδικό και υποχρεωτικό μέτρο ασφαλείας για την οδική μεταφορά των παιδιών από τη γέννησή του έως τα 12 έτη περίπου (Νόμος 2696/1999, άρθρα 12 και 33). Τα νεότερα μοντέλα καλύπτουν όριο ύψους 150 εκ., (ενώ παλαιότερα μέχρι τα 135 εκ.), δίνοντάς μας τη δυνατότητα να χρησιμοποιούνται για όσο περισσότερο επιτρέπει η ανάπτυξη του παιδιού και καλύπτοντας έως το ύψος 1,5 μ., στο οποίο ενδείκνυται (βάσει κατασκευαστών αυτοκινήτων) η χρήση της ζώνης ασφαλείας.
Πότε πρέπει να προμηθευτούμε το πρώτο παιδικό κάθισμα;
Πριν τη γέννηση του παιδιού. Τα παιδικά καθίσματα διαχωρίζονται σε κατηγορίες, με βάση το βάρος/ύψος. Για τα βρέφη υπάρχει η κατηγορία των λεγόμενων «αβγών» (Group 0+), λόγω του σχήματός τους, που αγκαλιάζουν και προφυλάσσουν τα βρέφη και τοποθετούνται πάντα σε αντίθετη φορά στο αυτοκίνητο. Πλέον είναι υποχρεωτική η μεταφορά του νεογέννητου και από το μαιευτήριο μόνο μέσα στο ειδικό κάθισμα. Όχι σε καλαθούνα, όχι σε πορτ μπεμπέ, όχι στην αγκαλιά. Βέβαια, εδώ να τονίσουμε πως η προστασία του βρέφους δεν ξεκινά από τη γέννηση, αλλά ήδη από την κύηση, καθώς και σε αυτή την περίοδο υπάρχει κίνδυνος τραυματισμού σε περίπτωση ατυχήματος.
Πώς προστατεύουμε ένα έμβρυο στις οδικές μετακινήσεις μας;
Πλέον διατίθεται στην αγορά ειδική ζώνη για εγκύους. Με αυτό το αξεσουάρ, το οποίο προσαρμόζεται στη ζώνη ασφαλείας του αυτοκινήτου, επιτυγχάνουμε να συγκρατείται η ζώνη ισχίου κάτω από την κοιλιά. Με αυτό τον τρόπο η πίεση σε περίπτωση σύγκρουσης μεταφέρεται στην πύελο, μακριά από την κοιλιά και το έμβρυο. Φυσικά οδηγούμε μόνο εφόσον νιώθουμε καλά, δεν έχουμε ναυτίες και ζαλάδες και εφόσον το επιτρέπει ο γυναικολόγος μας. Επιπλέον, σε περίπτωση που νιώσουμε δυσφορία, σταθμεύουμε σε ασφαλές σημείο για να ζητήσουμε βοήθεια.
Είναι όλα τα παιδικά καθίσματα ασφαλή; Πότε ένα κάθισμα είναι ασφαλές;
Θεωρητικά, όλα τα παιδικά καθίσματα που κυκλοφορούν στην αγορά, έχουν εγκριθεί ως ασφαλή. Ωστόσο, υπάρχουν ανεξάρτητοι φορείς που πραγματοποιούν δοκιμές (crash tests) αυστηρότερες από αυτές των κανονισμών (R44 & R129) και με αυτόν τον τρόπο έχουμε πιστοποιημένα και αναλυτικά αποτελέσματα και βαθμολογίες ως προς την ασφάλεια, την εργονομία, την άνεση αυτών των μοντέλων. Μια αναζήτηση στα αποτελέσματα δοκιμών των εν λόγω φορέων (ADAC, OAMTC, TCS και του αυστηρότερου όλων, του Plus test) αποτελεί έναν καλό οδηγό για να βεβαιωθούμε για την αποδεδειγμένη ασφάλεια ενός παιδικού καθίσματος.
Για να είναι όμως ένα κάθισμα ασφαλές, δεν αρκεί να είναι αξιόπιστο, αλλά θα πρέπει να είναι το κατάλληλο για την ηλικία/βάρος του παιδιού. Για τα βρέφη ενδείκνυνται τα καθίσματα-αβγά, για τα μεγαλύτερα παιδιά συστήνονται τα ανάποδα (rear facing) καθίσματα, ενώ για τα μεγαλύτερα παιδιά υπάρχουν τα λεγόμενα highback boosters, καθίσματα με πλάτη και πλευρική προστασία όπου δένεται το παιδί με τη ζώνη αυτοκινήτου, όταν πλέον η ζώνη (5 ή 3 σημείων) του καθίσματος δεν συγκρατεί το βάρος του παιδιού. Τα τελευταία συστήνονται εφόσον εξαντλήσουμε το περιθώριο (βάρους/ύψους) στη χρήση του ανάποδου καθίσματος, το οποίο πάντα κρίνεται ως το πιο ασφαλές. Σε κάθε περίπτωση το παιδί θα πρέπει να είναι αρκετά ώριμο (σκελετικά και νοητικά) ώστε να καθίσει και να προσδεθεί σωστά με τη ζώνη τριών σημείων του αυτοκινήτου, κάτι που συμβαίνει περίπου στα 5-5,5 χρόνια.
Επίσης το παιδικό κάθισμα θα πρέπει να ταιριάζει στο όχημα που χρησιμοποιούμε, να είναι συμβατό δηλαδή, να έχει τοποθετηθεί σωστά στο αυτοκίνητό μας και στις ενδεδειγμένες θέσεις του οχήματος, με βάση τον κατασκευαστή του. Γι’ αυτό πριν καταλήξουμε σε κάποια αγορά, συμβουλευόμαστε τη λίστα συμβατότητας του εκάστοτε καθίσματος (βλ. fitting list, car compatibility, vehicle list), επικοινωνούμε αν χρειαστεί με την εταιρεία παραγωγής του ή κάνουμε μια δοκιμή τοποθέτησης σε φυσικό κατάστημα.
Επιπλέον, ακόμη και με μια καλή αγορά, στην ασφάλεια του καθίσματος συνηγορούν και άλλοι παράγοντες. Καταρχήν η σωστή τοποθέτηση εξασφαλίζει ότι θα υπάρχει επαρκής συγκράτηση σε περίπτωση σύγκρουσης.
Για τον ίδιο λόγο εξίσου σημαντική είναι η σωστή πρόσδεση του παιδιού στο κάθισμα, καθώς και η αποφυγή εσφαλμένων πρακτικών που μειώνουν την ασφάλεια. Γι’ αυτό δένουμε σωστά το παιδί στο κάθισμα, χωρίς οι ζώνες να είναι μπερδεμένες, χωρίς μπουφάν και χοντρά πανωφόρια, που μειώνουν την αποτελεσματικότητα συγκράτησης της ζώνης. Αλλά και εμείς ως συνεπιβάτες φοράμε πάντοτε ζώνη ασφαλείας, γιατί μπορεί οι ίδιοι να προκαλέσουμε τραυματισμό σε περίπτωση πρόσκρουσης.
Τι είναι το rear facing; Γιατί συστήνεται ως πιο ασφαλές; Για πόσο θα πρέπει να έχω το παιδί σε erf κάθισμα;
Το rear facing αναφέρεται στον τύπο καθισμάτων που έχουν ανάποδη φορά. Σύμφωνα με το σκανδιναβικό μοντέλο και τα crash tests, αποδεικνύεται πως ένα παιδί είναι 5 φορές ασφαλέστερο σε ένα ανάποδο κάθισμα, σε σύγκριση με ένα σε μπροστινή φορά. Το σχήμα του καθίσματος αγκαλιάζει το σώμα του παιδιού και προστατεύει τον παιδικό αυχένα, ο οποίος δεν μπορεί να συγκρατήσει το βάρος του κεφαλιού σε περίπτωση σύγκρουσης.
Στη Σουηδία αποτελεί συνηθισμένη τακτική και συστήνεται η χρήση ανάποδου καθίσματος τουλάχιστον ως τα 4 αλλά πλέον και ως τα 6 έτη, αφού σαφέστατα αποτελεί την ασφαλέστερη επιλογή να κάθεται ένα παιδί σε erf κάθισμα για όσο περισσότερο γίνεται, δυνατότητα που προσφέρουν τα αμιγώς rear facing καθίσματα. Στην αγορά διατίθενται αμιγώς rear facing καθίσματα (πλέον υπάρχουν μοντέλα που καλύπτουν έως 32 κιλά), που περνούν το αυστηρότατο Plus Test, προσφέροντας τη μέγιστη ασφάλεια για όσο μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και μέχρι το παιδί να είναι έτοιμο να μεταβεί στην επόμενη κατηγορία καθίσματος, δηλαδή στο λεγόμενο highback booster (15-36 kg ή i-size, όπως αναφέρθηκε παραπάνω).
Ποια είναι η ασφαλέστερη θέση για ένα κάθισμα;
Όπως προαναφέραμε, κάθε κατασκευαστής στις λίστες συμβατότητας υποδεικνύει τις κατάλληλες θέσεις για το συγκεκριμένο κάθισμα. Αυτό σημαίνει πως σε αυτές τις θέσεις η τοποθέτηση θα μπορεί να γίνει σωστά, είτε πρόκειται για κάποια από τις τρεις πίσω θέσεις, είτε τη θέση του συνοδηγού. Η μεσαία θέση, εφόσον είναι αρκετά ευρύχωρη και ενδείκνυται από την εταιρεία, είναι θεωρητικά ασφαλέστερη, καθώς μειώνεται η πιθανότητα τραυματισμού σε περίπτωση πλευρικής σύγκρουσης, ωστόσο νεότερες μελέτες δείχνουν πως ένα κάθισμα στη θέση του συνοδηγού είναι εξίσου ασφαλές, εφόσον βέβαια είναι συμβατό, έχουν απενεργοποιηθεί οι αερόσακοι και έχουν ακολουθηθεί πιστά όλες οι οδηγίες εγκατάστασης.
Στην αγορά τα τελευταία χρόνια κυκλοφορούν καθίσματα κατασκευασμένα με βάση δύο πρότυπα, με νεότερο το πρότυπο «i–Size» . Τι θα πρέπει να γνωρίζει σχετικά ο γονιός πριν ξεκινήσει την έρευνα αγοράς;
Παλαιότερα υπήρχε το πρότυπο που όριζε τις κατηγορίες με βάση το βάρος του παιδιού, (κατηγορίες καθισμάτων 0-18, 9-18, 9-25, 15-36 κ.λπ.), το πρότυπο ECE R44/04. Με βάση αυτό το πρότυπο
- τα καθίσματα κατατάσσονται με βάση το βάρος
- δένονται είτε με ζώνη ασφαλείας είτε με ISOfix
- έχουν κατώτατο όριο για rear facing τα 9 κιλά.
Στο νεότερο πρότυπο ECE R129 ή «i–Size»
- τα καθίσματα κατατάσσονται με βάση το ύψος του παιδιού [ενώ υπάρχει και όριο βάρους, που αναφέρεται στα εγχειρίδια οδηγιών]
- τα καθίσματα με i-size δένονται είτε με το σύστημα ISOfix είτε με ζώνη ασφαλείας
- το κατώτατο όριο υποχρεωτικής φοράς του καθίσματος προς τα πίσω είναι η ηλικία των 15 μηνών
- στο i-size το crash test πλευρικής προστασίας κρίνεται ως προαπαιτούμενο (και όχι ως προαιρετικό).
Τι είναι το ISOfix;
Το ISOfix είναι ο νεότερος τρόπος πρόσδεσης των παιδικών καθισμάτων, που προϋποθέτει να υπάρχουν ειδικοί γάντζοι ISOfix στο όχημά μας, οι οποίοι συνδέονται στις αντίστοιχες υποδοχές που φέρουν τα καθίσματα. Συναντάται πλέον στα νεότερα μοντέλα αυτοκινήτων (2006 κ.ε.). Είναι ο πιο εξελιγμένος τρόπος τοποθέτησης του παιδικού καθίσματος, όμως να τονίσουμε πως και οι δύο τρόποι συγκράτησης του παιδικού καθίσματος (ISOfix, ζώνη του αυτοκινήτου) είναι εξίσου ασφαλείς, εφόσον τηρούνται πιστά οι οδηγίες εγκατάστασης του κατασκευαστή.
Μπορώ να χρησιμοποιήσω ένα μεταχειρισμένο κάθισμα;
Στην προσπάθεια να εξοικονομηθούν χρήματα, δυστυχώς παρατηρείται πως γίνονται «εκπτώσεις» στην ασφάλεια των παιδιών στο αυτοκίνητο. Θα πρέπει να έχουμε υπόψη πως τα παιδικά καθίσματα έχουν συγκεκριμένη διάρκεια ζωής, δηλαδή ενδεδειγμένη περίοδο χρήσης από τον κατασκευαστή τους. Ένα παιδικό κάθισμα δανεικό ή πολλών ετών πιθανότατα να έχει υποστεί σημαντικές φθορές ή να έχει εμπλακεί ακόμα και σε ατύχημα, που σημαίνει πως πλέον δεν είναι ασφαλές. Γι’ αυτό πάντα έχουμε υπόψη την προτεινόμενη διάρκεια χρήσης του καθίσματος και φροντίζουμε να το διατηρούμε σε καλή κατάσταση.
Στην ίδια κατεύθυνση αξίζει να αναφέρουμε πως συχνά παρατηρείται η χρήση καθισμάτων χωρίς πλάτη, των λεγόμενων backless boosters. Ωστόσο θα πρέπει να τονιστεί πως όσο και να φαντάζει μια οικονομική και βολική λύση, καθώς μεταφέρονται εύκολα από ένα όχημα σε άλλο, δεν θεωρούνται ασφαλή. Υστερούν αφενός ως προς την πλευρική προστασία, αλλά και ως προς τη σωστή πρόσδεση του παιδιού, καθώς το διαγώνιο τμήμα της ζώνης δεν τοποθετείται σωστά (στο ύψος του ώμου, όπως συμβαίνει με τους «οδηγούς» που έχουν τα highback boosters με ρυθμιζόμενου ύψους προσκέφαλο) και μπορεί να προκαλέσει τραυματισμό. Εξάλλου, βάσει του νεότερου κανονισμού R129, η πλευρική προστασία στα παιδικά καθίσματα κρίνεται απαραίτητη.
Καθώς αφορά την ασφάλεια του παιδιού μας, το παιδικό κάθισμα αποτελεί μια σημαντική αγορά, αλλά και μια επένδυση. Ποιο το επιχείρημα απέναντι σε όσους διστάζουν ή δυσκολεύονται να διαθέσουν το ποσό για μια τέτοια αγορά;
Σίγουρα, για έναν νέο γονιό, που υπολογίζει όλα τα έξοδα που προστίθενται στον οικογενειακό προϋπολογισμό, το κόστος ενός παιδικού καθίσματος είναι σημαντικό. Ιεραρχώντας όμως σωστά τις ανάγκες του παιδιού, με πρώτιστο αγαθό την υγεία και την ασφάλειά του, συνειδητοποιεί κανείς πως πρόκειται για μια αγορά-επένδυση, που θα χρησιμοποιήσει για αρκετά χρόνια. Ο ερχομός ενός νέου μέλους φέρνει πολλές αλλαγές, όχι μόνο στην καθημερινότητά μας, αλλά και στις προτεραιότητές μας. Πλέον κάθε γονιός αντιλαμβάνεται πως είναι ο φροντιστής ενός μικρού ανθρώπου, μέχρι εκείνος να μεγαλώσει, να σταθεί στα πόδια του και να ανοίξει τα φτερά του. Συνειδητοποιεί παράλληλα πως πρέπει να φροντίζει και για τη δική του ασφάλεια, για να μπορεί να προσφέρει, αλλά και για να βιώσει το θαυμαστό ταξίδι της γονεϊκότητας. Σε αυτό το πλαίσιο, επενδύουμε στην οδική ασφάλεια του παιδιού, επιλέγουμε κατάλληλο παιδικό κάθισμα και λέμε «ναι» στη ζωή. Για τα παιδιά μας. Για ό,τι πολυτιμότερο έχουμε…
Ευχαριστούμε όλους τους διαχειριστές της ομάδας που συνέβαλαν στη σύνταξη του κειμένου. Για περισσότερες και αναλυτικότερες πληροφορίες μπορείτε να αναζητήσετε την Ομάδα Παιδί και Οδική Ασφάλεια στο Facebook, καθώς και τη σελίδα στο Instagram και στο Facebook.
